Stowarzyszenie OKOLICA istnieje od 2007 roku. Powstało w wyniku mobilizacji grupy mieszkańców osiedla Nowe Miasto, Kleosina i Turczyna w związku z planami władz Miasta Białegostoku – zlokalizowania w lesie turczyńskim nowego Cmentarza Komunalnego.
Mimo podjęcia rozmów z władzami miasta, przedstawienia merytorycznych argumentów przeciw inwestycji w tym miejscu, zaproponowania alternatywnych lokalizacji, przekazania ok.2500 podpisów pod protestem, Miasto nie odstąpiło od swego pomysłu, podjęto prace nad Miejscowym Planem Zagospodarowania Przestrzennego uwzględniającym lokalizację cmentarza. Uczestniczyliśmy w jego procedurze, wysłaliśmy petycję do Ministra Środowiska oraz pismo do Dyrekcji Lasów Państwowych, radnych Miasta Białegostoku i Choroszczy, Marszałka Województwa Podlaskiego, Ministra Skarbu Państwa, Wojewódzkiego Konserwatora Przyrody.
Brak akceptacji ze strony Dyrekcji Lasów Państwowych w Białymstoku oraz odmowna decyzja Ministra Środowiska (dn.13.03.2009) sprawiły, że las nadal rośnie… a miasto Białystok przystąpiło do budowy cmentarza na innych terenach, nie wymagających wycinki drzew.
Wydarzenia te zmobilizowały mieszkańców okolicy lasu turczyńskiego do wspólnych działań i zadbania o ocalone przed wycinką tereny leśne. Co roku organizujemy w lesie turczyńskim, na terenie tzw. „Strzelnicy”, piknik ekologiczny w ramach Dni Sprzątania Świata.
Akcji sprzątania lasu towarzyszą zabawy i konkursy dla dzieci i młodzieży. Nagrody i upominki Stowarzyszenie organizuje ze składek, ewentualnych dotacji i datków od sponsorów.
Monitorujemy także stan zaśmiecenia lasu i w razie potrzeby, dzięki współpracy z Urzędem Gminy Choroszcz, usuwamy śmieci.
W 2009 roku Stowarzyszenie zaangażowało się w protest przeciwko lokalizacji spalarni odpadów na terenie przylegającym do Ciepłowni Zachód, zlokalizowanej przy osiedlu Nowe Miasto.
Braliśmy czynny udział w przebiegu konsultacji społecznych, w spotkaniach I i II Okrągłego Stołu Odpadowego w Podlaskim Urzędzie Wojewódzkim, uczestniczyliśmy w obradach Sejmiku Województwa Podlaskiego, prowadziliśmy ożywioną korespondencję z władzami miasta, wyrażając naszą opinię w istotnych sprawach dotyczących przebiegu konsultacji społecznych, obrad I i II OSO oraz gospodarki odpadami w Białymstoku. Nawiązaliśmy ścisłą współpracę z komitetem skupiającym mieszkańców lokalizacji Andersa – SKOPS, Ekologiczny Białystok.
W lipcu 2009 w Przegorzałach koło Krakowa uczestniczyliśmy w spotkaniu komitetów społecznych z miast, w których planowana była budowa spalarni odpadów. Zakończyło się ono powstaniem koalicji S.E.R.I.O. Koalicja ta podjęła i nadal podejmuje szereg działań zmierzających do prawidłowego rozwiązania problematyki gospodarki odpadami i przeciwdziałania promowaniu spalania odpadów zmieszanych, jako metody niezgodnej z obowiązującą unijną hierarchią postępowania z odpadami. Posiada także udokumentowaną wiedzę dotycząca przebiegu konsultacji społecznych we wszystkich miastach objętych działaniami lobby spalarniowego w Polsce, dokumentacji przedłożonych w procesach administracyjnych w kolejnych miastach (raporty, decyzje środowiskowe itp.) oraz dokumentację procesu odwoławczego i działań (pisma, petycje, ekspertyzy, wnioski do raportu) grup społecznych przeciwnych zawłaszczeniu rynku odpadowego przez kosztowne, nierentowne, nieekologiczne (uproszczone systemy oczyszczania spalin w stosunku do rozwiązań technologicznych stosowanych innych krajach) spalarnie odpadów zmieszanych. (materiały dostępne na stronie www: http://ste-silesia.org )
Podjęliśmy próby przekonania władz do znacznie tańszych i bardziej ekologicznych rozwiązań.
W październiku 2009 roku zorganizowaliśmy w Warszawie panel ekspercki, w celu zaprezentowania władzom Miasta Białegostoku oraz przedstawicielom spółki Lech alternatywnych dla spalarni rozwiązań i przedyskutowania problemów związanych z gospodarką odpadami. Zaprosiliśmy ekspertów z koalicji S.E.R.I.O. oraz z Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Białymstoku. Działania te nie przyniosły rezultatu.
Kolejną próbą było zorganizowanie w Białymstoku, przy współpracy ze Stowarzyszeniem Ekologiczny Białystok, (dzięki dotacji firmy Masterpress) w marcu 2011 roku konferencji „Wyzwania w gospodarce odpadami – jak rozwiązać problem odpadów w aglomeracji białostockiej?”- dla władz miasta, radnych, przedstawicieli RDOŚ, WIOŚ itp.. Wystąpili eksperci koalicji S.E.R.I.O. oraz przedstawiciel władz miasta Olsztyna, które po analizie ekonomicznej zrezygnowało z budowy spalarni odpadów. Przedstawiono konkretne rozwiązania dla Białegostoku w pełni zabezpieczające realizację wymogów obowiązujących dyrektyw unijnych w kwestii hierarchii postępowania z odpadami, segregacji i recyklingu.
Od 2009 roku aktywnie uczestniczyliśmy w procesie administracyjnym dotyczącym lokalizacji spalarni w Białymstoku, składaliśmy uwagi i wnioski do raportu o wpływie przedsięwzięcia na środowisko i do decyzji środowiskowej, odwoływaliśmy się od decyzji środowiskowej, decyzji lokalizacji celu publicznego, decyzji o pozwoleniu na budowę. Niestety ani SKO, ani WSA nie przyjęły naszej argumentacji.
Władze miasta postawiły na swoim, spalarnia rośnie…
Oprócz corocznego pikniku i sprzątania w lesie turczyńskim Stowarzyszenie podejmuje także inne inicjatywy związane z edukacją ekologiczną i tematyką odpadową.
W 2011 roku dzięki dotacji Urzędu Marszałkowskiego zorganizowaliśmy happening pod hasłem „Kochasz dzieci? Nie pal śmieci!”- przedstawienie i przemarsz ulicami Nowego Miasta, Kleosina i Turczyna grupy dzieci, młodzieży i dorosłych, połączone z rozdawaniem ulotek informujących mieszkańców o zagrożeniach płynących ze spalania śmieci w piecach domowych.
Także dzięki dotacji z konkursu Urzędu Marszałkowskiego, w roku 2014, w ramach akcji „Nowa jakość z odpadów – edukacja ekologiczna mieszkańców Nowego Miasta, Kleosina, Turczyna” zorganizowaliśmy warsztaty związane z ponownym wykorzystaniem materiałów odpadowych, stawiając na działania rozwijające wyobraźnię, zdolności manualne, poszerzenie wiedzy technicznej i oczywiście dobrą zabawę. W ramach akcji odbyły się w kwietniu i maju warsztaty rakietowe zorganizowane z pomocą Polskiego Towarzystwa Rakietowego a we wrześniu na corocznym pikniku – podsumowanie warsztatów rakietowych, warsztaty recyklingowe , plastyczne, edukacyjne oraz zabawy i gry sportowe.
W latach 2015-2016 zrealizowaliśmy w systemie regrantingu dwa projekty.
Pierwszy w lesie turczyńskim: projekt „Edukacja ekologiczna i ochrona zasobów przyrodniczych – aktywizacja mieszkańców okolic lasu turczyńskiego”, w ramach projektu „Eko inicjatywy: działamy i chronimy” Polskiego Stowarzyszenia Doradczego i Konsultingowego, finansowany ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Realizacja objęła przeprowadzenie dwóch warsztatów przyrodniczych oraz zaprojektowanie i wykonanie elementów ścieżki edukacyjnej : dwóch totemów edukacyjnych, hotelu dla owadów i czterech koszy na śmieci.
Drugi projekt został zrealizowany w Krynkach, w parku podworskim De Virionów: projekt „Rewitalizacji zabytkowego założenia parkowego w Krynkach, w ramach działań lokalnej społeczności „, w ramach projektu „Inicjatywy Obywatelskie na 20-lecie TNZ ”, finansowanego przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Projekt miał na celu usunięcie samosiewek gatunku inwazyjnego z terenu parku – klonu jesionolistnego oraz konsolidację mieszkańców okolicy wokół idei rewaloryzacji parku.
W ramach projektu przeprowadzono dwie imprezy (26.09.2015r., 21.05.2016r.) na terenie parku podworskiego, przy ruinach dawnej stajni.Imprezy rozpoczęły się oczyszczaniem parku ze śmieci, na pierwszej przedstawiono najnowsze informacje dotyczące nieznanych faktów z historii Krynek i założenia dworskiego,zapoczątkowano dyskusję na temat przyszłości parku i możliwości jego zagospodarowania, ogłoszono konkurs na wizję zagospodarowania parku. Na drugiej podsumowano wyniki ankiet,zaprezentowano prace konkursowe, wyłoniono zwycięzców i rozdano nagrody.Obie imprezy zakończono ogniskiem i poczęstunkiem.
W imprezie uczestniczyli mieszkańcy Krynek i okolic, uczniowie i nauczyciele Zespołu Szkół Samorządowych, członkowie organizacji pozarządowych, przedstawiciele lokalnych władz i instytucji: Urzędu Miasta, Nadleśnictwa, Straży Granicznej.
W roku 2018 zrealizowaliśmy działania w ramach zadanie publicznego „Edukacja ekologiczna i zwiększenie aktywności pro środowiskowej społeczeństwa” zleconego przez Zarząd Województwa Podlaskiego. Przeprowadziliśmy na terenie lasu turczyńskiego trzy warsztaty przyrodnicze (Takie małe a takie ważne-rola owadów i pajęczaków w ekosystemach leśnych, Porosty … i jak się nie zgubić w lesie, Podkolan biały – nieznany storczyk lasu turczyńskiego) oraz quiz i konkurs przyrodniczy podczas corocznego Pikniku Ekologicznego. W ramach warsztatu „Podkolan biały – nieznany storczyk lasu turczyńskiego” wykonaliśmy inwentaryzację stanowisk podkolana białego na terenach planowanej trzebieży a jej wyniki przekazaliśmy Nadleśnictwu Dojlidy w celu ochrony gatunku w trakcie prac leśnych.
24 maja 2018 r, Rada Miejska w Choroszczy podjęła Uchwałę nr XXXV/345/2018 w sprawie przystąpienia do zmiany planu zagospodarowania przestrzennego gminy Choroszcz w obrębie Turczyn, dotyczącą lokalizacji w lesie turczyńskim zespołu cmentarzy parafialnych na pow. ok. 29 ha. Stowarzyszenie wraz z grupą mieszkańców Kleosina, Klepacz i Turczyna, bierze czynny udział w kolejnej obronie lasu ochronnego przed zagrażającej jego wycinką inwestycją. Odbyły się dwa pikniki w obronie lasu. Na przestrzeni roku 2018-2019 wysłałiśmy wiele pism i odbyliśmy szereg spotkań z organami opiniującymi zmiany planu miejscowego (RDLP, DDOŚ, Urząd Wojewódzki, Urząd Marszałkowski, Kuria Białostocka, Urząd Miejski w Choroszczy itp.) oraz spotkanie w Ministerstwie Środowiska, zorganizowano konferencje prasowe pod Urzędem Wojewódzkim i Kurią Białostocką. Temat został nagłośniony w mediach białostockich i ogólnopolskich, wpłynęło pięć interpelacji poselskich do Ministra Klimatu w sprawie lasu turczyńskiego. Z pomocą naukowców z Instytutu Biologii powstała „Charakterystyka środowiskowa lasu Turczyńskiego” w której ujęto/zinwentaryzowano chronioną florę i faunę lasu. Powstała strona www.ratujlas.pl na której zebrano wszystkie informacje. Nadal zbieramy podpisy pod petycją w obronie lasu, umożliwiliśmy też wysyłanie listu do Ministra Klimatu. Wysłaliśmy też do Ministerstwa list otwarty w obronie lasu z podpisami m.in. organizacji społecznych, naukowców. Czekamy na odpowiedź z Ministerstwa Klimatu …
W listopadzie 2020 roku, w ramach programu regrantingowego „Dbamy o drzewa 4- inicjatywy społeczne” realizowanego przez Ośrodek Wspierania Organizacji Pozarządowych (dofinansowane ze środków Województwa Podlaskiego), prowadziliśmy działanie polegające na założeniu wiązań na dąb pomnikowy w Parku Podworskim w Krynkach.
Mamy wiele planów… 🙂
Stowarzyszenie OKOLICA współtworzyło i działa w Federacji Organizacji Pozarządowych Miasta Białegostoku.